Sudanlı uzmanlar, dış müdahaleler nedeniyle ülkedeki çatışmaların sürdüğünü ve çözüm arayışlarının sonuçlanamadığını dile getirdi.
İstanbul Ticaret Üniversitesinin ev sahipliğinde düzenlenen “Sudan’daki Çatışmalar ve Çözüm Arayışları” başlıklı panele konuşmacı olarak eski Sudan Enformasyon Bakanı Sanaa Hamad Alawad, askeri, siyasi ve strateji uzmanı Amir Hasan Abbas ile hukukçu Dr. Yasir Yusuf İbrahim katıldı.
Dış müdahalelerin Sudan’daki çatışmaları körüklediğini söyleyen Alawad, “Sudan’da çatışmaları başlatanlar sonuca birkaç saat içinde ulaşmayı planlıyordu ancak ülkedeki çatışmalar 500 günü geçti.” dedi.
Alawad, ülkesinde çatışmalar ve insani krizin devam ettiğine dikkati çekerek, Sudan’ın gündeme getirilmesinin ve çözüm arayışlarının önemli olduğunu dile getirdi.
Hızlı Destek Kuvvetlerinin (HDK) Sudan’da her şeyi kontrol etmeye çalıştığını ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) başta olmak üzere dış güçlerin HDK’ye destek verdiğini belirten Alawad, savaşın iç ve dış müdahalelerden dolayı sona ermediğini ifade etti.
Alawad, “Sudan’da savaşın iki taraf arasında sürdüğü düşüncesi yanlış. Sudan ordusu, dış güçlerden destek alan silahlı kişilerle mücadele etmektedir.” diye konuştu.
Sudan’da yaşananların Gazze’dekilerle aynı olduğunun altını çizen Alawad, “Okullar ve hastaneler yıkıldı, yüz binlerce insan göç etmek zorunda kaldı. Sudan, en büyük krizlerinden birini yaşıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Alawad, Güney Sudan’ın 2011’de Sudan’dan ayrılarak bağımsızlığını ilan etmeden önce Afrika’nın en büyük sekizinci ekonomisine sahip olduğunu ve güçlü askeri kaynaklara sahip bulunduğunu söyledi.
Sudan’ın ulusal güvenliğine müdahale
Askeri, siyasi ve strateji uzmanı Amir Hasan Abbas da Sudan’da yaşananların merkezi hükümete karşı bir ayaklanma olduğunu ifade etti.
HDK’nin merkezi hükümet tarafından oluşturulduğunu ve zamanla resmi hal aldıklarını anlatan Abbas, “Bugün Sudan’daki çatışmalar, yerli silahlı kuvvetlerin dış ülkelerin desteğiyle Sudan ordusuna karşı ayaklanmasıyla başlamıştır ve yerli olmaktan çıkmıştır. Sudan ordusu, bu gruplara karşı mücadele etmektedir.” dedi.
Abbas, HDK ve destekçilerinin Sudan’ın ulusal güvenliğine müdahale etme ve iktidarı alma girişiminde bulunduğunu ancak başarılı olamadıkları için savaşın sürdüğünü belirtti.
HDK üyelerinin çatışmaların başlangıcında 120 bin kişiye yakın olduğunu ancak çevre ülkelerden gelenlerle bu sayının 250 bine ulaştığını kaydeden Abbas, savaşın kritik bir dönemde olduğunu ve Sudan ordusunun başarılar elde ettiğini söyledi.
Hukukçu Dr. Yasir Yusuf İbrahim de “Sudan’daki çatışmaların nasıl sona ereceğini konuşmak için iç savaşın nasıl başladığını konuşmak gerekir. Bugün meşru ordu ile silahlı bir grup arasında çatışma yaşanıyor. Birçok ülke bu milisleri destekliyor ve uzak coğrafyalardan yabancı savaşçılar, Sudan ordusuna karşı savaşıyor.” şeklinde konuştu.
İbrahim, tarafların ahlaki duruşunun, hakimiyet alanlarının ve askeri güçlerinin savaşı kazanmada önemli etmenler olduğunu söyleyerek Sudan ordusunun askeri açıdan güçlü olduğunu ifade etti.
Halkın Sudan ordusunu desteklemesiyle askerlerin yeniden hakimiyet alanını güçlendirdiğini kaydeden İbrahim, ABD başta olmak üzere bazı ülkelerin orduya destek vermemesi nedeniyle savaşın uzadığını dile getirdi.
Sudan’daki iç savaş
Sudan’da 30 yıl süren Ömer el Beşir iktidarının halk ayaklanmasıyla devrilmesi sonrası sivillerin katılımıyla oluşturulan hükümete karşı ortak darbe yapan ordu ile HDK arasındaki güç mücadelesi 500 gündür devam ediyor.
Nisan 2023 ortasında başlayan ve Sudan’ın çoğu eyaletinde devam eden savaşta ordu, kuzey ve doğudaki eyaletlerde hakimiyetini sürdürürken HDK’nin, batı ve güney eyaletlerinde etkili olduğu görülüyor.
Savaşın bitirilmesi için başlatılan Suudi Arabistan ve ABD arabuluculuğundaki Cidde görüşmeleri, Mısır’ın öncülük ettiği Sudan’a komşu ülkeler barış girişimi, Doğu Afrika’da Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesinin çabaları ve Bahreyn’in başkenti Manama’da yapılan görüşmeler sonuçsuz kalmıştı.
Birleşmiş Milletlere göre, dünyanın en büyük yerinden edilme ve açlık krizinin yaşandığı Sudan’daki çatışmalar sonucu 18 bin 800’den fazla kişi hayatını kaybetti, yaklaşık 10 milyon kişi yerinden edildi ve 25 milyondan fazla kişi insani yardıma muhtaç durumda.
